بررسی فسفرکارایی ارقام جو در حضور ریزجانداران حل کننده فسفات

به منظور ارزیابی کارایی ارقام مختلف جو از لحاظ جذب و مصرف فسفر در حضور ریزجانداران حل کننده فسفات، آزمایش گلخانه ای با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با 10 رقم جو ایرانی و خارجی در سه تکرار اجرا گردید. در این آزمایش تأثیر تیمار های مختلف فسفری شامل تیمار شاهد (p0)، مصرف سنگ فسفات (rp)، تلقیح با باکتری های حل کننده فسفات (rp+b)، تلقیح با قارچ های حل کننده فسفات (rp+f)، تلقیح همزمان قارچ و باکتری (rp+b+f) و مصرف فسفر محلول (ps) مورد مقایسه قرار گرفت. بوته های گیاهی در دو مرحله رویشی و زایشی برداشت و وزن خشک اندام هوایی و میزان فسفر آن اندازه گیری گردید و سپس شاخص های کارایی فسفر محاسبه گردید. ارقام از لحاظ وزن خشک اندام هوایی و دانه، غلظت و مقدار فسفر دانه و اندام هوایی، کارایی جذب و مصرف فسفر و شاخص فسفرکارایی اختلاف معنی دار در سطح یک درصد داشتند. تلقیح با ریز جانداران حل کننده فسفات عملکرد اندام هوایی و دانه ، غلظت و مقدار فسفر شاخساره و دانه و کارایی جذب و مصرف فسفر را بطور معنی داری افزایش داد. تلقیح قارچی پارامترهای عملکرد و شاخص های کارایی را بیشتر از تلقیح باکتریایی تحت تأثیر قرار داد، بطوریکه متوسط عملکرد شاخساره را از 5/2 به 4/4 گرم و عملکرد دانه را از 8/3 به 8/6 گرم در گلدان افزایش داد که رقم diktoo با 5/6 گرم بالاترین عملکرد شاخساره و ارقام سهند و obruk-86 بترتیب با 6/7 و 5/7 گرم بیشترین دانه را تولید کردند. در بین ارقام مورد بررسی، رقم سهند با شاخص پاسخ به کود برابر 3/9 گرم کودپذیری بالایی داشت در حالیکه رقم گارا آرپا با 1 گرم شاخص پاسخ به کود پایین داشت. بین ارقام از لحاظ کارایی جذب و مصرف فسفر اختلاف معنی داری مشاهده شد بطوریکه ارقام yea-168 و گارا آرپا کارا در جذب فسفر و رقم سهند و لاین alticb-98 کارا در مصرف فسفر بدست آمدند. شاخص کارایی جذب فسفر با تلقیح ریزجانداران حل کننده فسفات بطور معنی دار افزایش یافت بطوریکه در تیمار تلقیح با قارچ های حل کننده فسفات، کارایی جذب فسفر بطور متوسط از 12/0 به 27/0 افزایش یافت که لاین alticb-98 کارا در جذب فسفر بدست آمد و کارایی مصرف فسفر از 66/0 به 40/0 کاهش یافت و رقم گارا آرپا کارا در مصرف فسفر بدست آمد. تیمارهای میکروبی شاخص فسفرکارایی را بطور معنی دار افزایش دادند بطوریکه در تلقیح با قارچ های حل کننده فسفات متوسط فسفرکارایی از 40/0 به 69/0 افزایش یافت و ارقام rihane-03 ، diktoo و لاین alticb-98 فسفرکارا و رقم denmarkفسفرناکارا بدست آمدند. نتایج نشان داد قارچ های حل کننده فسفات بیشترین تاثیر را در افزایش فسفرکارایی ارقام داشتند. شاخص فسفرکارایی با میزان کل فسفر جذب شده در سطح 1% همبستگی مثبت و معنی داری (r= 0.61) نشان داد در صورتیکه با غلظت فسفر همبستگی ضعیفی داشت (r= 0.30). بنابراین می توان گفت که مقدار فسفر شاخساره، پارامتر مناسبی برای بررسی فسفرکارایی ارقام جو می باشد.